Dechrau’r Dosbarth Derbyn
Mae taith eich plentyn i'r ysgol yn dechrau gartref.
Rydyn ni'n deall bod pob plentyn yn datblygu ar ei gyflymder ei hun, a'n bod ni i gyd yn dysgu o’n genedigaeth. Pan ddaw'n amser dechrau'r ysgol, bydd angen mwy o help ar rai plant nag eraill.
Mae yna sgiliau allweddol* y mae ysgolion yn disgwyl i'r rhan fwyaf o blant ddechrau eu dysgu cyn eu diwrnod cyntaf. Bydd ymarfer y rhain yn gwneud taith eich plentyn i'r Dosbarth Derbyn mor gadarnhaol â phosibl.
Os yw’ch plentyn eisoes mewn meithrinfa, mewn lleoliad cyn-ysgol, neu gyda gwarchodwr plant, bydd y gweithwyr proffesiynol hyn yn gweithio gyda chi a'ch plentyn i'w helpu i baratoi.
Mae llawer o bethau y gallwch eu gwneud gartref i adeiladu hyder ac annibyniaeth eich plentyn, gan ei helpu i deimlo'n barod yn emosiynol ac yn ymarferol i ddechrau'r ysgol.
*Rydyn yn galw'r ddogfen hon yn ddiffiniad 'Dechrau’r Dosbarth Derbyn'. Mae rhai pobl/sefydliadau yn cyfeirio at hyn fel 'parodrwydd ar gyfer yr ysgol'.
Sut allaf i helpu fy mhlentyn i baratoi?
- Bydd eich plentyn yn cael llawer o weithgareddau ac arferion newydd i ddod i arfer â nhw pan fydd yn dechrau yn yr ysgol. Mae rhai pethau y bydd angen iddo ei wneud yn fwy annibynnol nag o'r blaen.
- Mae ymchwil yn dangos mai perthynas plentyn â'i rieni yw'r ffactor pwysicaf yn ei ddatblygiad, ac mae llawer y gallwch chi ei wneud gartref.
- When your child is at home with you or another caregiver, you can practice as a family with fun activities (we’ve included links at the end of this resource).
- Mae rhai o'r sgiliau hyn yn cymryd amser i'w meistroli, felly mae'n dda eu cyflwyno nhw'n raddol fel rhan o'ch trefn ddyddiol.
Beth os oes gan fy mhlentyn anghenion ychwanegol?
- Os oes angen cymorth ychwanegol ar eich plentyn i ymgartrefu yn y Dosbarth Derbyn, gwnewch yn siŵr eich bod yn rhannu cymaint o wybodaeth â phosibl â’i athro/athrawes newydd. Gallant weithio gyda chi i ddod o hyd i strategaethau i gefnogi eich plentyn.
- Efallai y bydd angen mwy o gymorth ar blant a aned yn yr haf, neu’r rhai sy’n siarad Saesneg/Cymraeg fel iaith ychwanegol (S/CIY).
- If you know or suspect your child has suspected or confirmed special educational needs (SEND), developmental differences or delays, some of these skills may not be achievable for them at this point.
- Mae cymorth cynnar yn gwneud gwahaniaeth mawr – gofynnwch i feithrinfa eich plentyn, ei ysgol, ei ymwelydd iechyd, y ganolfan blant leol neu ganolfan deuluol am help.
Gyda phwy allaf fi siarad er mwyn cael cymorth?
Mae angen cymorth ar bob plentyn gan yr oedolion y maent yn ymddiried ynddynt i deimlo’n hyderus ac yn gyffrous am ddechrau’r Dosbarth Derbyn.
- Gall eich gwarchodwr plant/meithrinfa/tîm cyn-ysgol neu eich ymwelydd iechyd, canolfan blant neu ganolfan deulu helpu os oes angen rhagor o wybodaeth arnoch.
- Rydyn hefyd wedi llunio rhestr o sefydliadau ac adnoddau ymhellach i lawr i'ch helpu chi a'ch plentyn i baratoi gyda'ch gilydd.
The definition: skills to practice before starting Reception
New skills take time to learn. Practicing at home will help your child move into school more easily and with confidence.
Annibyniaeth gynyddol
Gofalu am ei hun
- Gwisgo/tynnu ei gôt a'i esgidiau
- Defnyddio'r toiled a golchi ei ddwylo
- Gwisgo heb fawr o help, e.e. ar ôl defnyddio'r toiled neu wneud ymarfer corff
- Using a fork/spoon and drinking from an open cup
- Treulio amser i ffwrdd oddi wrthych, yn dysgu y gall oedolion gofalgar ofalu amdano
Chwarae, creadigrwydd a chwilfrydedd
- Engaging in imaginative play (e.g. role play)
- Arlunio, paentio, lliwio a gludo
- Rhannu llyfrau stori, edrych ar luniau a siarad am y cymeriadau
- Archwilio’r byd o’i gwmpas (e.e. edrych yn ofalus ar y byd naturiol, chwarae’n ddiogel gyda gwrthrychau gartref)
Meithrin perthnasoedd a chyfathrebu
Bod gydag eraill
- Practicing sharing and taking turns with toys
- Talking to them about how they are feeling and why
- Mae edrych ar lyfrau stori gyda’ch gilydd a siarad am yr hyn y mae cymeriadau yn ei deimlo yn ffordd dda o wneud hyn
- Dechrau adnabod beth mae eraill yn ei deimlo, e.e. deall os yw ffrind yn drist
- Ei annog i osod ffiniau iddo ef ei hun ac eraill (e.e. gwybod sut i ddweud 'na')
Cyfathrebu ac iaith
- Cyd-ganu gyda chaneuon a hwiangerddi
- Siarad yn hapus ag eraill am weithgareddau, profiadau a'r byd o'u cwmpas
- Dangos bod angen cymorth arnynt drwy siarad yn glir (mewn Saesneg/Cymraeg sylfaenol neu iaith arwyddion)
- Adnabod patrwm ei enw (fel y gall ddod o hyd iddo ar ei beg cotiau neu siacedi)
Gwrando ac ymgysylltu
- Talu sylw am gyfnodau byr
- Gwrando ar gyfarwyddiadau syml a'u dilyn
- Parhau â thasg hyd yn oed pan mae'n anodd a bownsio'n ôl os aiff pethau o chwith
Datblygiad corfforol
Symud am o leiaf tair awr y dydd
- Cerdded i fyny ac i lawr grisiau (un droed ar y tro, gan ddefnyddio'r wal am gymorth)
- Dringo, rhedeg, neidio a chwarae
- Dal pêl fawr (y rhan fwyaf o'r amser)
- Gwneud posau syml a gweithgareddau crefft, gan gryfhau ei afael gyda thorri a gludo
Arferion iach
- Mynd i'r gwely tua'r un amser bob nos, deffro mewn pryd i baratoi ar gyfer yr ysgol
- Cyfyngu amser sgrin i'r symiau dyddiol a argymhellir (gweler y cyngor)
- Bwyta diet iach a rhoi cynnig ar fwydydd newydd
- Brwsio ei ddannedd â phast dannedd fflworid ddwywaith y dydd (bydd angen i chi oruchwylio hyn nes ei fod yn 7 oed o leiaf)
Beth ddylwn i ei wneud os oes gennyf bryderon am ddatblygiad fy mhlentyn?
- Os ydych chi'n poeni am gynnydd eich plentyn, siaradwch â'ch gwarchodwr plant/meithrinfa/tîm cyn-ysgol, ymwelydd iechyd, canolfan blant leol neu ganolfan deuluol.
- If your child has developmental delays or SEND (suspected or confirmed), speak to their childminder/nursery/pre-school team well before they start Reception.
- You can work with your child’s early years setting to help your child with self-care, managing emotions, social skills, and communication in a way that suits their stage of development.
- You might want to share details about their development, needs, what motivates them, what might trigger difficulties, how they learn best, and what strategies work well.
- Gwnewch yn siŵr eich bod yn rhannu gwybodaeth bwysig â phawb sy’n cefnogi’ch plentyn, gan gynnwys ei athro/athrawes dosbarth Derbyn newydd.
Adnoddau i deuluoedd ag anghenion ychwanegol:
Mae llawer o sefydliadau a all eich cefnogi gyda gwybodaeth a strategaethau i'ch paratoi chi, eich plentyn a'i leoliad addysgol, gan sicrhau trosglwyddiad llyfn a'u paratoi ar gyfer llwyddiant yn y dyfodol.
Mae'r rhain yn cynnwys:
